Niemal wszyscy korzystamy z mobilnych urządzeń elektronicznych. Najwięcej rodaków używa smartfonów, na drugim miejscu znajdują się laptopy. Dopiero trzecie miejsce zajmują komputery stacjonarne, ale tuż za nimi plasują się tablety. Badania wykazują, że 65 proc. użytkowników urządzeń mobilnych wykorzystuje je do transakcji online, w tym dokonywania comiesięcznych opłat, a 23 proc. podaje podczas zakupów numer karty płatniczej. Ale zaledwie 32 proc. zabezpiecza swoje urządzenia przed cyberatakami.

Z dzisiejszej lekcji dowiesz się:

• jak bezpiecznie korzystać z telefonu by nie stracić danych oraz pieniędzy;

Brak świadomości zagrożenia

Wielu użytkowników nie zdaje sobie sprawy, że na zagrożenie wirusami i złośliwym oprogramowaniem narażone są nie tylko komputery, ale każde urządzenie, za pomocą którego można połączyć się z Internetem. Niemal połowa właścicieli smartfonów nigdy nie zastanawiała się nad koniecznością posiadania programu antywirusowego w swoim telefonie. Tymczasem system operacyjny Android, w którym działa ogromna większość urządzeń mobilnych, zwłaszcza smartfonów i tabletów, jest najbardziej narażony na cyberataki. Dotyczy to w szczególności starszych wersji systemu. Około 20 proc. smartfonów rocznie jest zainfekowanych wirusami, w nieco ponad 15 proc. przypadków mamy do czynienia z włamaniami na konto w portalu społecznościowym, w 6 proc. na konto pocztowe, a 5 proc. to włamania na konto bankowe użytkownika. W liczbach bezwzględnych oznacza to, że w ciągu roku dokonuje się około 15 milionów cyberataków na smartfony w Polsce.

Rodzaje zagrożeń

Najczęstsze zagrożenia to wspomniane zainfekowanie przez wirusy oraz włamanie hakerskie na konto – pocztowe, bankowe, w sklepie internetowym lub portalu społecznościowym. Wielu użytkowników dokonuje zakupów i opłat za pomocą smartfona, tą drogą loguje się też do portali i serwisów, bagatelizując kwestię bezpieczeństwa. Aż jedna trzecia posiadaczy smartfonów nie ma obaw przed korzystaniem ze swoich urządzeń dokonując zakupów lub płatności, a jedna czwarta ufa zabezpieczeniom bankowym i uważa je za wystarczające. Niestety, wystarczy np. przypomnieć sobie o terminie płatności, będąc w mieście. Schemat postępowania jest wówczas prosty. Wystarczy, że znajdując się w centrum handlowym, zalogujemy się do stworzonej przez cyberprzestępcę publicznej sieci Wi-Fi celem dokonania płatności, zanim znów o niej zapomnimy. Następnie logujemy się do naszego banku, aby dokonać przelewu. W tym momencie nasz login i hasło zostają przechwycone.

Zagrożeniem jest też zgubienie lub kradzież smartfona i przechwycenie przez hakera informacji o odwiedzanych przez nas stronach.

Jak zatem chronić nasze urządzenie mobilne, aby każdorazowe łączenie się z Internetem nie przyprawiało o obawy przed utratą prywatności?

Blokada aplikacji

Większość smartfonów i tabletów ma możliwość ukrycia lub wyłączenia zainstalowanych aplikacji. Nie stanowi to jednak pełnego zabezpieczenia. Dlatego zostały stworzone aplikacje uniwersalne, które mogą ukryć w bezpieczny sposób zainstalowane oprogramowanie. Przykładem jest AppLock, aplikacja bardzo prosta i zapewniająca bezpieczeństwo. Po jej zainstalowaniu tworzy się hasło dostępu, przeznaczone do uruchomienia samej aplikacji, jak i zablokowanego oprogramowania. Za pomocą AppLock można przeglądać listę programów, które można zablokować jednym przyciskiem. Można również zarządzać rozmowami przychodzącymi, ustawieniami urządzenia, odinstalowywaniem oprogramowania, zdjęciami i innymi plikami.

Aktualizacja systemu i menedżer urządzenia

Aktualizacja Androida do najnowszej wersji jest podstawą ochrony przed złośliwym oprogramowaniem. Po dokonaniu aktualizacji należy zainstalować odpowiedni program antywirusowy i zabezpieczający. Z publicznymi sieciami Wi-Fi (np. w centrach handlowych, hotelach, na lotniskach) można się łączyć jedynie mając pewność, że urządzenie jest bezpieczne.

Menedżer urządzenia jest niezbędny dla jego bezpieczeństwa; co więcej, stanowi jego konieczne minimum podczas korzystania. Menadżer jest oprogramowaniem, za pomocą którego można namierzyć zgubione urządzenie, zdalnie je zablokować, włączyć alarm. W razie utraty smartfona można, korzystając z menadżera, przywrócić ustawienia fabryczne, co powoduje utratę danych, zgromadzonych w pamięci urządzenia. Nie dostaną się one wówczas w niepowołane ręce.

Program antywirusowy

Zainfekowanie urządzenia mobilnego wirusem staje się coraz poważniejszym problemem, zwłaszcza że system Android umożliwia zainstalowanie aplikacji pochodzących z niesprawdzonych źródeł. Ryzyko infekcji jest więc znaczne. Dlatego zalecane jest zainstalowanie takiego programu antywirusowego, który umożliwia skanowanie smartfona, usuwanie plików systemowych i bezpieczne używanie przeglądarki. Ponadto istnieją programy antywirusowe, które wskazują, jakie czynniki wpływają na szybkość działania procesora bądź wyczerpywania się baterii.

Szyfrowanie telefonu

System Android daje możliwość włączenia funkcji szyfrowania telefonu, uniemożliwiającej uzyskanie osobom niepowołanym dostępu do danych. Funkcję uruchamia się wchodząc w Ustawienia > Zabezpieczenia > Szyfrowanie i wybierając Zaszyfruj telefon. Jeżeli zachodzi konieczność użyczenia telefonu innej osobie, ale bez udostępniania jej wszystkich funkcji, można skorzystać z opcji przypięcia ekranu danej aplikacji, którego nie można odpiąć bez podania hasła. Opcję tę włącza się wchodząc w Ustawienia > Osobiste > Zabezpieczenia > Zaawansowane > Przypinanie ekranu > Włącz, a następnie zatwierdza się odpinanie za pomocą hasła.

Wirtualna Sieć Prywatna

VPN jest siecią z ograniczonym i kontrolowanym dostępem, co ma duże znaczenie dla bezpieczeństwa podczas korzystania z Internetu w miejscach publicznych. Usługodawcy VPN oferują aplikacje na smartfony zarówno z Androidem, jak i iOS. VPN zapewnia bezpieczeństwo korzystania z serwisów i blokowanie stron internetowych, anonimowe korzystanie z przeglądarki (ukrywa IP Androida i lokalizację), ochrania hasła, korespondencji, itp. W sieci można znaleźć ranking VPN i wybrać najlepsze dla siebie rozwiązanie.

Autor: Konrad Bielawski, specjalista ds. odzyskiwania danych w firmie DATA Lab. Informatyk z wykształcenia. Pasjonat sportów motorowych i brytyjskiego kina.